طلای شرطی چیست و چگونه معامله میشود؟ (بررسی کامل + نکات کلیدی)
زمان تقریبی مطالعه 10 دقیقه
در دل بازارهای قدیمی طلا واژه‌هایی شنیده میشود که برای تازه‌واردان همچون معمایی در هم تنیده‌اند. یکی از این اصطلاحات، طلای شرطی است. تصور کنید وارد یک معامله طلا میشوید اما آنچه خریداری کردهاید، نه بهطور کامل مشخص است و نه ارزش قطعی آن در همان لحظه معلوم! در واقع در معامله‌ی طلای شرطی، خریدار و فروشنده بر اساس یک توافق ضمنی و برآورد اولیه وارد معامله میشوند، در حالی که تعیین ارزش نهایی، به آزمایشی دقیق و بررسی‌های بعدی موکول میشود. این یعنی بازی با احتمالات، جایی که تفاوت اندک در عیار واقعی میتواند سود یا زیان چشمگیری به همراه داشته باشد.
اما چرا چنین معامله‌ای انجام میشود؟ آیا معامله طلای شرطی یک ریسک خطرناک است یا فرصتی پنهان برای سرمایهگذاری؟ این مفهوم چطور در میان بازیگران حرفه‌ای بازار جا باز کرده است؟ در این مطلب، نه‌تنها به مفهوم و جزئیات این نوع معامله می‌پردازیم، بلکه مزایا، معایب و نکاتی که باید پیش از ورود به این بازار بدانید را با شما در میان خواهیم گذاشت.
طلای شرطی یعنی چه؟
در بازارهای طلا، برخی معاملات بر پایه‌ی اصولی متفاوت انجام میشوند که یکی از آنها طلای شرطی است. این نوع طلا، برخلاف طلای معمولی که عیار مشخص و حک‌شده‌ای دارد، با یک فرض اولیه معامله شده و تعیین عیار واقعی آن به آزمایش ریگیری موکول میشود. این یعنی فروشنده و خریدار در لحظه‌ی معامله، درباره‌ی یک عیار تقریبی توافق میکنند اما مقدار واقعی طلای خالص، بعداً در آزمایشگاه تعیین میشود.
به عبارت دیگر طلای شرطی به طلای آب‌شده‌ای گفته میشود که هنگام خرید و فروش، عیار دقیق آن مشخص نیست و پس از انجام آزمایش، قیمت نهایی بر اساس مقدار طلای خالص اصلاح میشود. در زمان معامله، فروشنده بر اساس تجربه یا برآورد اولیه، عیار طلا را ۷۵۰ (معادل ۱۸ عیار) در نظر میگیرد و فاکتور را بر این اساس صادر میکند اما بعد از ریگیری، اگر مشخص شود عیار واقعی ۷۴۷ است، مبلغ معامله باید بر این اساس تعدیل شود.
فرض کنید یک خریدار قصد دارد ۵۰ گرم طلای آبشده خریداری کند. فروشنده این مقدار را با فرض عیار ۷۵۰ فاکتور میکند:
فرمول محاسبه‌ی قیمت اولیه:
اگر قیمت هر گرم طلای خالص ۳ میلیون تومان باشد، مبلغ معامله در ابتدا:
اما وقتی طلا برای ریگیری فرستاده شود، مشخص میشود که عیار واقعی ۷۴۵ است، یعنی میزان طلای خالص این قطعه ۳۷.۲۵ گرم خواهد بود:
در نتیجه فروشنده باید ۷۵۰ هزار تومان از مبلغ اولیه به خریدار برگرداند.
تفاوت طلای شرطی با طلای آب‌شده‌ی معمولی
۱. طلای آب‌شده‌ی معمولی: دارای عیار مشخص و حک‌شده است و نیازی به آزمایش ریگیری ندارد.
۲. طلای شرطی: عیار آن موقتاً فرضی در نظر گرفته میشود و بعد از مشخص شدن عیار دقیق، معامله اصلاح میشود.
مزایای معامله طلای شرطی
- ● حذف اجرت ساخت، مالیات و خرید ارزان‌تر
- ● امکان سرمایهگذاری با مبالغ کمتر
- ● نقدشوندگی بالا و فروش آسان و سریع
- ● امکان کسب سود از تفاوت عیار طلا
معایب و ریسک‌های معامله‌ی طلای شرطی
- ● نامشخص بودن عیار تا زمان ریگیری
- ● وابستگی به آزمایشگاههای ریگیری
- ● زمان‌بر بودن معامله و تعیین قیمت نهایی
- ● احتمال کاهش عیار واقعی
- ● عدم پذیرش در همه‌ی طلافروشیها
روش‌های معامله طلای شرطی
طلای شرطی را میتوان به روش‌های مختلفی معامله کرد که هر کدام بسته به شرایط بازار، میزان اعتماد میان طرفین و هدف سرمایه‌گذار انتخاب میشوند. بهطور کلی معاملات طلای شرطی در دو قالب اصلی انجام میشود: معامله نقدی و معامله کاغذی. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد و شناخت درست آنها میتواند از بروز اشتباهات و ضررهای احتمالی جلوگیری کند.
معامله نقدی طلای شرطی
در این روش، خریدار مبلغ طلا را بهصورت نقدی پرداخت کرده و طلای آبشده را بلافاصله دریافت میکند. این معامله بر اساس عیار اعلام‌شده‌ی طلا صورت میگیرد.
فرض کنید شخصی ۴۰ گرم طلای آبشده با عیار ۷۵۰ خریداری کند و قیمت هر گرم طلای خالص ۳.۲ میلیون تومان باشد. قیمت معامله این‌گونه محاسبه میشود:
پس از پرداخت مبلغ، طلا بلافاصله تحویل خریدار شده و معامله پایان می‌یابد.
این روش برای افرادی مناسب است که به دنبال خرید سریع و مطمئن هستند و نمی‌خواهند درگیر تغییرات عیار و ریسک‌های مربوط به ریگیری شوند.
معامله کاغذی طلای شرطی
در این روش برخلاف معامله نقدی، طلا در همان لحظه‌ی معامله تحویل خریدار نمیشود. بلکه فروشنده و خریدار، مقدار وزن و مبلغ طلا را روی یک کاغذ یادداشت کرده و ثبت میکنند اما پرداخت و تحویل طلا بعد از تعیین عیار در آزمایشگاه انجام میشود.
یک خریدار ۱۰۰ گرم طلای آبشده را به روش کاغذی معامله میکند. فروشنده این مقدار را با عیار ۷۴۵ فاکتور میکند اما پس از ریگیری، مشخص میشود که عیار واقعی ۷۴۰ است. این یعنی مقدار واقعی طلای خالص کمی کمتر از مقدار اعلام‌شده خواهد بود و قیمت باید اصلاح شود.
در این شرایط اگر نرخ طلا ۳.۲ میلیون تومان باشد، تغییر قیمت به این صورت محاسبه میشود:
در نتیجه فروشنده باید ۱.۶ میلیون تومان از مبلغ دریافت‌شده را به خریدار برگرداند.
این روش معمولاً برای معامله‌گران حرفه‌ای مناسب است که شناخت کافی از بازار دارند و می‌توانند ریسک تغییر عیار را مدیریت کنند.
معامله اعتباری طلای شرطی
در برخی موارد فروشندگان معتبر اجازه میدهند خریدار بدون پرداخت مبلغ اولیه، طلا را دریافت کند و مبلغ را پس از ریگیری پرداخت کند. این روش معمولاً میان معامله‌گران حرفه‌ای و مشتریان دائمی صورت میگیرد، چرا که فروشنده باید به خریدار اطمینان کامل داشته باشد.
معامله مستقیم با کارگاه‌های ریگیری
در برخی موارد خریداران ترجیح میدهند مستقیماً با کارگاه‌های ریگیری یا تولیدکنندگان طلا معامله کنند تا هزینه‌های واسطه‌گری را کاهش دهند. در این روش طلا پس از آزمایش عیار، به قیمت دقیق و بدون احتمال تغییر عیار خریداری میشود. این روش بیشتر برای معامله‌گران باتجربه و کسانی که قصد خرید عمده دارند مناسب است.
نحوه نوشتن وزن و عیار در معاملات طلای شرطی
در معاملات طلای شرطی یکی از مهمترین نکات، نحوه ثبت وزن و عیار طلا در قراردادهای کاغذی است. این کار نه‌تنها باعث شفافیت در معامله میشود بلکه از بروز اختلافات احتمالی میان خریدار و فروشنده جلوگیری میکند. در این روش مشخصات طلا روی یک کاغذ نوشته و بین طرفین ردوبدل میشود. نحوه نوشتن این اطلاعات باید دقیق و استاندارد باشد تا امکان محاسبه‌ی صحیح قیمت و اصلاح معامله پس از تعیین عیار واقعی فراهم شود.
وزن طلای شرطی باید بهصورت دقیق و استاندارد نوشته شود. معمولاً از وزن با سه رقم اعشار استفاده میشود و رقم سوم همیشه صفر است تا از هرگونه اختلاف محاسباتی جلوگیری شود.
فرمت استاندارد نوشتن وزن: وزن طلا = XX.XXX گرم (رقم سوم همیشه صفر است)
مثال: ۱۰.۲۳۰ گرم
عیار طلا در معامله‌ی شرطی باید بهصورت یک عدد سه‌رقمی بعد از وزن نوشته شود. این مقدار بر اساس عیار تقریبی در زمان معامله تعیین میشود، اما بعداً ممکن است پس از آزمایش ریگیری تغییر کند.
فرمت استاندارد نوشتن عیار: عیار طلا = ۷۵۰ یا ۷۴۰ (بسته به توافق طرفین)
۷۵۰ (برای مشتریان معتبر)
۷۴۰ (برای مشتریان جدید یا غیرمعتبر)
نحوه‌ی صحیح ثبت اطلاعات در قرارداد کاغذی به این صورت است که روی کاغذ، یک خط افقی کشیده میشود. بالای خط، وزن طلا (تا سه رقم اعشار و با رقم سوم صفر) نوشته شده و پایین خط، عیار طلا نوشته میشود.
مراحل تعیین عیار در طلای شرطی
ریگیری یکی از مهمترین مراحل در معامله‌ی طلای شرطی است که تعیین میکند عیار واقعی طلا چقدر است. در این فرآیند یک نمونه‌ی کوچک از طلای آبشده به آزمایشگاه ارسال میشود تا میزان خلوص آن سنجیده شود. نتایج این آزمایش مبنای اصلاح قیمت معامله قرار میگیرد و مشخص میشود که خریدار و فروشنده باید چه مبلغی را پرداخت یا دریافت کنند.
نکات مهم ریگیری طلای شرطی
- ● فروشنده و خریدار باید شاهد نمونه‌برداری باشند تا اطمینان حاصل شود که هیچ تغییری در فرآیند ایجاد نشده است.
- ● وزن نمونه‌ی برداشته‌شده باید روی فاکتور یا قرارداد خرید ثبت شود.
- ● پس از تعیین عیار، نتیجه‌ی ریگیری روی قطعه‌ی طلا حک میشود و معامله بر اساس عیار واقعی، اصلاح میگردد.
- ● فروشنده موظف است در صورت اختلاف عیار، مبلغ اضافه را به خریدار برگرداند.
- ● در برخی موارد اگر عیار بالاتر از مقدار فاکتور شده باشد، خریدار سود می‌برد و معامله به نفع او تمام میشود. این یعنی خریدار بدون انجام هیچ معامله‌ی اضافه، تنها از تفاوت عیار سود کسب کرده است.
- ● برگه‌ی ریگیری باید بهعنوان سند معتبر نزد خریدار و فروشنده نگه داشته شود.
آیا معامله طلای شرطی قانونی است؟
با توجه به اینکه معامله طلای شرطی بر اساس تخمین عیار و تصفیه‌ی نهایی پس از ریگیری انجام میشود، امکان بروز اختلافات مالی و حقوقی میان خریدار و فروشنده وجود دارد. بنابراین آگاهی از قوانین مرتبط با این نوع معامله ضروری است.
معامله‌ی طلای شرطی بهطور کلی غیرقانونی محسوب نمیشود، اما قوانین و مقررات خاصی برای آن وجود دارد که باید رعایت شود. توجه به نکات زیر برای داشتن یک معامله قانونی و بدون از مشکلات حقوقی ضروری است.
- ● همیشه فاکتور رسمی دریافت کنید که شامل وزن، عیار و شرایط پرداخت باشد.
- ● در فاکتور ذکر کنید که معامله مشروط به نتیجه‌ی ریگیری است.
- ● در صورت اختلاف، اتحادیه‌ی طلافروشان اولین مرجع حل مشکل است.
- ● از خرید طلای شرطی از فروشندگان غیرمعتبر و بدون مجوز خودداری کنید.
چگونه از تقلب در خرید و فروش طلای شرطی جلوگیری کنیم؟
طلای شرطی اگرچه میتواند فرصتی مناسب برای سرمایهگذاری و کسب سود باشد اما به دلیل عدم تعیین قطعی عیار در لحظه معامله، احتمال بروز تقلب در آن وجود دارد. برخی سودجویان ممکن است از عدم آگاهی خریداران استفاده کرده و عیار پایین‌تری را بهعنوان طلای باکیفیت‌تر بفروشند. بنابراین رعایت نکات زیر میتواند شما را از این خطرات مصون نگه دارد.
معامله را فقط با فروشندگان معتبر انجام دهید
اولین و مهمترین اصل در خرید طلای شرطی، معامله با افراد یا مراکز معتبر است. برخی از نشانه‌های یک فروشنده‌ی قابل اعتماد شامل موارد زیر است:
- ● عضویت در اتحادیه‌ی طلافروشان: فروشنده باید دارای مجوز رسمی از اتحادیه طلافروشان باشد.
- ● سابقه‌ی کاری: خرید از فروشندگانی که سال‌ها در این بازار فعالیت داشته‌اند، ریسک معامله را کاهش میدهد.
فاکتور خرید را با جزئیات دقیق دریافت کنید
یک فاکتور معتبر نه‌تنها مشخصات طلا، بلکه شرایط معامله را نیز روشن میکند. اگر فاکتور رسمی نداشته باشید، در صورت اختلاف بر سر عیار، اثبات حق خود بسیار دشوار خواهد شد. مواردی که باید در فاکتور طلای شما قید شود به شرح زیر است:
- ● وزن دقیق طلا (به گرم و تا سه رقم اعشار)
- ● عیار تقریبی در زمان معامله
- ● قیمت هر گرم طلا و قیمت کل معامله
- ● نام و مشخصات فروشنده
- ● تاریخ معامله و مهر فروشگاه یا فرد فروشنده
قبل از پرداخت کامل وجه، طلای شرطی را به آزمایشگاه ببرید
از فروشنده بخواهید که قبل از نهایی شدن پرداخت، نمونه‌ای از طلا را برای آزمایش عیار به ریگیری بفرستد. هر فروشنده‌ای که ادعای صداقت دارد، با این کار موافقت خواهد کرد.
- ● برای کاهش ریسک، معامله را مشروط به نتیجه‌ی ریگیری کنید.
- ● اگر فروشنده از انجام آزمایش امتناع کرد، به‌احتمال زیاد قصد صادقانه‌ای ندارد.
- ● در زمان ریگیری از فروشنده بخواهید تا شخصاً حضور داشته باشد تا از تغییر نمونه جلوگیری شود.
حواستان به تفاوت قیمت‌های غیرمعمول باشد
اگر قیمت یک قطعه طلای آبشده بهطور قابلتوجهی کمتر از قیمت روز طلا باشد، باید شک کنید.
- ● قیمت بسیار پایین = احتمال تقلب
- ● ممکن است طلا دارای ناخالصی زیاد باشد.
- ● ممکن است عیار واقعی آن کمتر از مقدار اعلام‌شده باشد.
- ● ممکن است طلا از راه‌های غیرقانونی وارد بازار شده باشد و مشکلات قانونی به همراه داشته باشد.
آیا معامله طلای شرطی برای همه مناسب است؟
معامله‌ی طلای شرطی برای افرادی مناسب است که به دنبال خرید طلا با کمترین هزینه، بدون پرداخت اجرت و مالیات هستند و در عین حال مهارت و تجربه‌ی کافی در تشخیص طلای آبشده و اعتبارسنجی فروشندگان دارند. همچنین معامله‌گرانی که از تغییرات عیار پس از ریگیری آگاهند و می‌توانند از این نوسانات به نفع خود بهره ببرند، در این بازار موفق‌تر خواهند بود.
در مقابل این نوع معامله برای افرادی که تجربه‌ی کافی در بازار طلا ندارند، نمی‌توانند پیش از پرداخت وجه، طلا را به آزمایشگاه بفرستند یا به دنبال سرمایهگذاری با ریسک پایین‌تر و عیار مشخص هستند، گزینه‌ی مناسبی نخواهد بود.
با این حال اگر قصد دارید بدون درگیر شدن با ریسک‌های ناشی از تغییر عیار و فرآیند ریگیری در طلا سرمایهگذاری کنید، بهترین راهکار خرید طلای آبشده با عیار مشخص است. این نوع طلا از قبل توسط مراکز معتبر تأیید شده و نیازی به آزمایش مجدد ندارد، در نتیجه شما بدون نگرانی از تغییر عیار یا مشکلات حقوقی، میتوانید سرمایهگذاری امنی داشته باشید.
برای بهره‌مندی از یک روش مدرن، امن و کم‌ریسک در سرمایهگذاری طلا، سامانه‌ی معتبر ملّی گلد بهترین انتخاب است. با ملّی گلد میتوانید بهصورت آنلاین طلای آب شده با عیار مشخص (۷۵۰) را بدون نیاز به ریگیری خریداری کنید. در این سامانه علاوه بر پرداخت نکردن مالیات و اجرت ساخت، تنها نیم درصد کارمزد پرداخت خواهید کرد که کمترین میزان کارمزد در کل کشور است.
همچنین معاملات شما براساس قیمت‌های لحظهای طلا خواهد بود که معامله را شفاف‌تر خواهد کرد. طلای شما در سامانه ذخیره میشود و در هر زمان که بخواهید میتوانید آن را بهصورت فیزیکی (از ۳۰ سوت به بالا) دریافت کنید. امنیت بالا، حذف ریسک‌های مربوط به تقلب و معاملات غیرمعتبر و امکان مدیریت آسان دارایی‌های طلایی از دیگر مزایای این سامانه است.
اگر به دنبال یک روش هوشمندانه و مطمئن برای سرمایهگذاری در طلا هستید، همین حالا اپلیکیشن ملّی گلد را نصب کنید و تجربه‌ای نوین خود را از خرید و فروش طلا را آغاز کنید!
سوالات متداول
طلای شرطی چیست و چگونه معامله میشود؟
طلای شرطی نوعی طلای آبشده است که در لحظه‌ی خرید، عیار دقیق آن مشخص نیست و پس از انجام آزمایش ریگیری، قیمت نهایی بر اساس مقدار طلای خالص اصلاح میشود. معامله میتواند بهصورت نقدی، کاغذی یا اعتباری انجام شود.
تفاوت طلای شرطی با طلای آبشده معمولی چیست؟
طلای آبشده معمولی دارای عیار مشخص و حک‌شده است و نیازی به آزمایش ندارد اما در طلای شرطی، عیار اولیه تخمینی بوده و پس از تعیین عیار واقعی در آزمایشگاه، مبلغ معامله اصلاح میشود.
چگونه میتوان از ریسک‌های طلای شرطی جلوگیری کرد؟
برای کاهش ریسک، بهتر است از فروشندگان معتبر خرید کنید، قبل از پرداخت وجه، طلا را به آزمایشگاه بفرستید، فاکتور رسمی دریافت کنید و برای سرمایهگذاری کم‌ریسک‌تر، از سامانههای امن مانند ملّی گلد برای خرید طلای با عیار مشخص استفاده کنید.
