حذف صفر از پول ملی؛ راهکاری پرحاشیه برای بازآفرینی ارزش اقتصادی
حذف صفر از پول ملی، سیاستی برای کاهش بار روانی تورم است که موفقیت آن به اصلاحات اقتصادی و کنترل تورم بستگی دارد. آیا ایران آماده اجرای این سیاست است؟
روایتی از ایده‌ای که بارها مطرح شد و هرگز به مقصد نرسید
در دهه‌های گذشته، حذف صفر از پول ملی ایران بارها بر سر زبان سیاستمداران افتاده است، اما این طرح همواره پشت سد اجرا متوقف مانده. آخرین تلاش در این مسیر، سال ۱۳۹۸ و توسط دولت حسن روحانی انجام شد که به‌رغم ارائه لایحه به مجلس، هیچ‌گاه به مرحله عملیاتی نرسید. اکنون، با ارائه مجدد لایحه‌ای مشابه از سوی دولت چهاردهم، بحث‌ها درباره این سیاست دوباره داغ شده است.
ساده‌سازی پولی؛ ضرورتی یا راهکاری مقطعی؟
حذف صفر از پول ملی، اقدامی است که بسیاری از کشورها در مواجهه با تورم‌های شدید و بحران‌های اقتصادی به آن روی آورده‌اند. هدف این سیاست، کاهش بار روانی ناشی از تورم، ساده‌سازی ارقام پولی و افزایش کارآمدی در تراکنشهای مالی است. اما آیا این تغییر، تنها سطحی است یا میتواند اثری ماندگار بر اقتصاد کشورها بگذارد؟
برزیل نمونه‌ای شاخص در این زمینه است که با حذف ۱۸ صفر طی شش مرحله، رکورددار اجرای این سیاست به شمار میآید. دیگر کشورها مانند ترکیه و آرژانتین نیز به دلایل مشابهی این مسیر را پیموده‌اند. تجربه این کشورها نشان میدهد که موفقیت این سیاست، تنها در صورت کنترل تورم و تقویت اقتصاد ممکن است.
موافقان و مخالفان؛ رویارویی دو دیدگاه متفاوت
موافقان حذف صفر بر این باورند که با کاهش ارقام اسمی، مدیریت مالی و انجام محاسبات دقیق‌تر میشود. آنها معتقدند این سیاست میتواند ضمن صرفه‌جویی در هزینه‌های چاپ اسکناس، اعتماد عمومی به اقتصاد را نیز تقویت کند.
در مقابل، مخالفان هشدار میدهند که این اقدام بدون اصلاحات اقتصادی عمیق، تنها یک مُسکن موقتی خواهد بود. آنها بر ضرورت کاهش تورم، اصلاح نظام مالیاتی و بهبود زیرساخت‌های اقتصادی تأکید دارند. از نگاه منتقدان، هزینه‌های عملیاتی ناشی از جایگزینی اسکناس‌ها و مشکلات در تطبیق اقتصادی نیز چالش‌های جدی این مسیر هستند.
برای موفقیت، پیش‌نیازها را جدی بگیریم
تجربه‌های جهانی نشان داده است که حذف صفر زمانی ثمربخش است که بسترهای اقتصادی برای اجرای آن فراهم شده باشد. این سیاست زمانی معنا پیدا میکند که تورم کنترل شده، ارزش پول ملی تقویت شده و اصلاحات ساختاری اقتصاد انجام شده باشد.
در نهایت، حذف صفر از پول ملی ایران در شرایط فعلی بیش از آنکه یک ضرورت باشد، به نظر میرسد گامی نمادین برای ایجاد حس تحول باشد. بدون کنترل تورم و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی، این سیاست نه تنها اثربخش نخواهد بود، بلکه ممکن است اقتصاد کشور را در چرخه‌ای از تغییرات بی‌پایان گرفتار کند.
