راهنمای جامع شناخت شمش طلا در ایران و جهان
زمان تقریبی مطالعه 11 دقیقه
شمش طلا از گذشته تا امروز یکی از ارزشمندترین دارایی‌ها بوده است؛ نمادی از ثروت، امنیت و سرمایهگذاری هوشمند.
اما آیا همه شمشهای طلا یکسان هستند؟ چطور میتوان یک شمش اصل را از نمونه‌های تقلبی تشخیص داد؟ در این راهنمای جامع، سفری خواهیم داشت به دنیای شمش طلا، از استانداردهای جهانی گرفته تا برندهای معتبر ایرانی و خارجی.
اگر قصد خرید یا سرمایهگذاری در این حوزه را دارید، این مطلب میتواند به شما کمک کند تا با شناخت بهتر، تصمیمی آگاهانه‌تر بگیرید.
شمش طلا چیست؟
شمش طلا (Gold Bar) قطعه‌ای از طلای خالص با عیار بالا است که در قالب‌های مشخص ریخته‌گری شده و دارای مشخصات فیزیکی استاندارد میباشد. این شمش‌ها بیشتر به شکل مکعب مستطیل و از طلای خام ذوب‌شده به دست می‌آیند و بسته به نوع تولید، ممکن است دارای خلوص ۹۹۹.۹ یا حداقل ۹۹۵ باشند.
برخلاف تصور عمومی که شمش را تکه‌ای سنگین و بزرگ می‌داند، شمشهای طلا در اندازه‌های بسیار کوچک‌تر نیز تولید میشوند. به عنوان مثال شمش ۵ گرمی و ۱۰ گرمی گزینه‌های محبوبی برای سرمایهگذاری خرد هستند و یکی از رایج‌ترین اشکال نگهداری و سرمایهگذاری در طلا محسوب میشود.
وزن شمشهای طلا در سطح جهانی بر اساس استانداردهای مشخصی تنظیم میشود. بزرگترین شمش طلا که در معاملات رسمی به کار میرود، ۴۰۰ اونسی (حدود ۱۲.۵ کیلوگرم) است و بیشتر توسط بانک‌های مرکزی نگهداری میشود. در مقابل شمشهای یک گرمی و پنج گرمی نیز برای خریدهای کوچک و هدیه دادن رایج‌اند.
در ایران تولید شمشهای طلا تحت نظارت بانک مرکزی و شرکت‌های مجاز انجام میشود که شمش‌هایی با وزن‌های کمتر از یک کیلوگرم نیز تولید و عرضه میکنند.
مشخصات درج‌شده روی شمش طلا
هر شمش طلا برای جلوگیری از تقلب و تضمین اصالت، دارای مشخصات حک‌شده‌ای است که اطلاعات مهمی درباره خلوص، وزن و سازنده آن ارائه میدهد. این مشخصات بهطور مستقیم روی سطح شمش حک شده و نقشی کلیدی در شناسایی و ارزش‌گذاری آن و معامله راحت در بازارهای بین‌المللی دارند.
عیار شمش
مهمترین عددی که روی شمش طلا مشاهده میشود، عیار آن است که معمولاً بهصورت ۹۹۹.۹ (طلای ۲۴ عیار) یا ۹۹۵ حک میشود. این عدد نشان‌دهنده درصد خلوص طلا در شمش است. بهعنوان مثال ۹۹۹.۹ یعنی ۹۹.۹۹ درصد شمش از طلای خالص ساخته شده است و کمتر از ۰.۰۱ درصد آن شامل ناخالصی‌های جزئی است.
وزن شمش
وزن دقیق شمش نیز روی آن حک میشود. این وزن معمولاً برحسب گرم (g) یا اونس (oz) درج میشود. بهعنوان نمونه روی یک شمش ۱۰۰ گرمی، عدد ۱۰۰g ثبت شده است. در مورد شمشهای بزرگ‌تر، معمولاً واحد اونس تروا (Troy Ounce) به‌کار میرود که معادل ۳۱.۱۰۳۴۳ گرم است.
نام یا لوگوی تولیدکننده
نام شرکت سازنده یا لوگوی آن، یکی از مشخصات کلیدی است که روی شمش درج میشود. برندهای معتبر جهانی مانند PAMP، Valcambi و Emirates Gold و در ایران، برندهایی مانند پارسیس گل، خانه سکه ایران و ایران شمش این اطلاعات را روی شمشهای خود حک میکنند.
شماره سریال منحصربهفرد
هر شمش طلا دارای شماره سریال مخصوصی است که امکان رهگیری آن را فراهم میکند. این کد برای تایید اصالت و جلوگیری از جعل استفاده میشود.
نشان استاندارد یا تاییدیه جهانی
شمشهای معتبر معمولاً دارای مهر استانداردهای بین‌المللی مانند LBMA (انجمن بازار شمش لندن) هستند که کیفیت آنها را تأیید میکند. برخی از برندها نیز نشان تاییدیه رسمی کشور تولیدکننده را درج میکنند.
شمش طلا چند کیلو است؟
شمش طلا در اندازه‌ها و وزن‌های مختلفی تولید میشود؛ نه تنها در قالب‌های بزرگ و سنگین بلکه انواع سبک‌تر و کوچک‌تر نیز در بازار موجود است. وزن شمشهای طلا بسته به نوع کاربرد و استانداردهای تولید متفاوت است و میتواند از چند گرم تا چندین کیلوگرم متغیر باشد. در عین حال رایج‌ترین وزن شمشهای طلا در بازار بین‌المللی از یک گرم تا ۱۲.۵ کیلوگرم است.
انواع وزن شمش طلا
- شمشهای سبک: کمترین وزن شمش طلا از ۱ گرم، ۲.۵ گرم، ۵ گرم و ۱۰ گرم است که بیشتر برای هدیه دادن یا سرمایهگذاری خرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- شمشهای متوسط: شمشهای ۵۰ گرمی، ۱۰۰ گرمی، ۲۵۰ گرمی و ۵۰۰ گرمی که گزینه‌های محبوبی برای سرمایه‌گذاران شخصی و خریداران عمده محسوب میشوند.
- شمشهای بزرگ: رایج‌ترین شمشهای طلا در رده حرفه‌ای و سرمایهگذاری کلان، شامل وزن‌های ۱ کیلوگرم و ۱۲.۵ کیلوگرم هستند. شمش ۱۲.۵ کیلوگرمی که معادل ۴۰۰ اونس تروا است، در ذخایر بانکی و معاملات بین‌المللی مورد استفاده قرار میگیرد.
در بازار ایران، بیشتر شمشهای مورد معامله بین ۱۰۰ گرم تا ۱ کیلوگرم هستند. شمشهای ۵۰ گرمی و ۱۰۰ گرمی از برندهای داخلی مانند پارسیس گل یا خانه سکه ایران بهراحتی در دسترس خریداران هستند.
عیار شمش طلا چند است؟
عیار شمش طلا، معیار خلوص آن است و نشان میدهد چه مقدار از این فلز گران‌بها خالص و چه مقدار آن شامل فلزات دیگر است. عیار استاندارد شمش طلا معمولاً بین ۹۹۵ تا ۹۹۹.۹۹۹۹ در هزار است که معادل ۲۴ عیار در سیستم سنتی سنجش طلا محسوب میشود. هرچه عیار بالاتر باشد، میزان طلای خالص در شمش بیشتر است و ارزش آن افزایش می‌یابد.
انواع عیار شمش طلا
- شمش طلای ۹۹۹.۹۹۹۹ (چهار نه اعشار): این شمش بالاترین خلوص ممکن را دارد و تقریباً ۱۰۰ درصد از طلای خالص تشکیل شده است. به دلیل نرمی بیش از حد، معمولاً در بسته‌بندی‌های ویژه و وکیوم‌شده عرضه میشود.
- شمش طلای ۹۹۹.۹ (۲۴ عیار): این نوع شمش یعنی ۹۹.۹ درصد طلای خالص دارد با تنها ۰.۱ گرم ناخالصی. به طور مثال یک شمش ۱۰۰ گرمی با عیار ۹۹۹.۹ یعنی ۹۹.۹ گرم طلای خالص.
این عیار رایج‌ترین نوع شمش استاندارد در بازارهای جهانی محسوب میشود. بسیاری از برندهای معتبر، از جمله PAMP سوئیس و Valcambi، آن را برای تولیدات خود انتخاب میکنند.
- شمش طلای ۹۹۵ (عیار پایین‌تر از ۲۴): در برخی کشورها، شمشهای ۹۹۵ عیار نیز تولید میشوند که درصد کمی از فلزات دیگر مانند نقره یا مس را در ترکیب خود دارند. این نوع شمش استحکام بیشتری دارد و در برخی کاربردهای صنعتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع شمشهای طلا در ایران
در ایران، تولید شمش طلا زیر نظر بانک مرکزی و اتحادیه طلا و جواهر انجام میشود و تنها چند برند محدود مجوز تولید شمشهای استاندارد را دارند. این برندها شمش‌هایی با وزن‌های مختلف عرضه میکنند که هم برای سرمایهگذاری و هم برای هدیه دادن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برندهای تولیدکننده شمش طلا در ایران
● پارسیس گل
● ایران شمش
● خانه سکه ایران
● شمش محمد
● شمش پرنیا
● شمش ونوس
وزن شمشهای تولید شده توسط برندهای ایرانی
برندهای ایرانی، شمشهای طلا را در وزن‌های مختلف تولید میکنند که از چند گرم تا یک کیلوگرم متغیر است. این تنوع وزنی باعث شده است که هر فرد، بسته به نیاز و بودجه خود، بتواند شمش مناسب را انتخاب کند.
- پارسیس گل، ایران شمش و خانه سکه ایران: تولیدکننده شمشهای کوچک و متوسط از ۱ گرم تا ۱۰۰ گرم
- شمش پرنیا و شمش ونوس: عرضه‌کننده شمشهای ۱۰ گرمی تا ۵۰۰ گرمی
- شمش محمد: یکی از معدود برندهایی که شمشهای ۱ کیلوگرمی تولید میکند و برای سرمایه‌گذاران کلان مناسب است
برندهای جهانی تولیدکننده شمش طلا
در بازارهای بین‌المللی، شمشهای طلا توسط چندین شرکت معتبر و دارای مجوزهای رسمی تولید میشوند. این برندها به دلیل کیفیت بالا، دقت در عیارسنجی و استانداردهای بین‌المللی در بین سرمایه‌گذاران و خریداران محبوب هستند. برخی از این تولیدکنندگان دارای قدمت طولانی در صنعت طلا بوده و شمشهای آنها در بازارهای جهانی بهراحتی معامله میشود.
مهمترین برندهای جهانی تولیدکننده شمش طلا
● Valcambi (سوئیس): یکی از معتبرترین تولیدکنندگان شمش طلا در جهان با عیار استاندارد ۹۹۹.۹ همچنین یکی از پیشگامان تولید شمشهای مدولار که امکان شکستن شمش به قطعات کوچک‌تر را فراهم میکند.
● PAMP (سوئیس): شناخته‌شده به دلیل طراحی‌های خاص و حکاکی‌های هنری روی شمشهای خود مانند طرح معروف Lady Fortuna
● Metalor (سوئیس): تأمین‌کننده شمش برای بسیاری از بانک‌های مرکزی و موسسات مالی
● Baird & Co (انگلیس): یکی از شرکت‌های مستقل و مطرح در تولید شمشهای استاندارد
● Royal Mint (انگلیس): تولیدکننده شمش‌هایی با خلوص بالا و استاندارد بانکی
● Perth Mint (استرالیا): مشهور به دلیل تولید شمشهای با طراحی ویژه، کیفیت بالا و دارای گارانتی دولتی استرالیا
● Emirates Gold (امارات): اولین و بزرگترین تولیدکننده شمش طلا با برندی محبوب در خاورمیانه برای تولید شمشهای متنوع و مناسب برای سرمایه‌گذاران شخصی
وزن شمشهای تولید شده توسط برندهای جهانی
هر برند بسته به سیاست تولید و تقاضای بازار، شمشهای خود را در وزن‌های مختلف عرضه میکند. برخی برندها تمرکز خود را بر شمشهای کوچک‌تر قرار داده‌اند؛ درحالی‌که برخی دیگر، تأمین‌کننده شمشهای بانکی و صنعتی هستند.
● Valcambi، PAMP و Metalor: تولیدکننده شمشهای کوچک و متوسط از ۱ گرم تا ۱۰۰ گرم
● Baird & Co و Royal Mint: عرضه‌کننده شمشهای ۵۰ گرمی تا ۵۰۰ گرمی
● Perth Mint و Emirates Gold: ارائه‌دهنده شمشهای بزرگ‌تر از ۱ کیلوگرم که مورد توجه بانک‌های مرکزی و موسسات مالی هستند
● Metalor، Valcambi و Perth Mint: تولیدکننده شمش ۱۲.۵ کیلوگرمی (۴۰۰ اونس) استاندارد بانک‌های مرکزی
اجرت شمش طلا چقدر است؟
شمش طلا برخلاف مصنوعات طلا، اجرت ساخت به معنای متداول آن ندارد اما هزینه‌ای بابت فرآوری و خالص‌سازی آن دریافت میشود. این هزینه شامل مراحل استخراج، تصفیه، ریخته‌گری و بستهبندی است و معمولاً در مقایسه با زیورآلات طلا بسیار کمتر است.
بهطور مثال اگر قیمت هر گرم طلای خالص در بازار ۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد، هزینه فرآوری برای یک شمش ۱۰۰ گرمی ممکن است تنها ۰.۳ درصد باشد، یعنی حدود ۱,۸۰۰,۰۰۰ تومان به قیمت کل شمش اضافه شود.
در مقابل اگر همین مقدار طلا در قالب یک دستبند طلا عرضه شود، اجرت ساخت آن ممکن است بین ۱۰ تا ۱۵ درصد باشد، یعنی هزینه‌ای معادل ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۹۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان علاوه بر قیمت طلای خام.
چرا شمش طلا اجرت ساخت ندارد؟
در مصنوعات طلا مانند انگشتر و گردنبند، طراحی، ساخت و پرداخت نهایی توسط سازندگان انجام میشود و همین امر باعث اضافه شدن اجرت ساخت بالا به قیمت آنها میشود. در حالی که شمش طلا فقط یک قطعه طلای خالص است که بدون نیاز به طراحی خاص، صرفا قالب‌گیری میشود.
هزینه فرآوری شمش طلا چقدر است؟
شمشهای سنگین‌تر (۵۰۰ گرم تا ۱ کیلوگرم) معمولاً کمترین هزینه فرآوری را دارند و این مبلغ معمولاً بین ۰.۲ تا ۰.۵ درصد از ارزش شمش است.
شمشهای کوچک‌تر (۱ گرم تا ۵۰ گرم) به دلیل هزینه‌های بستهبندی و حک مشخصات، ممکن است ۱ تا ۳ درصد بالاتر از قیمت طلای خام باشند.
آیا شمش طلا همان طلای آبشده است؟
شمش طلا و طلای آبشده دو مفهوم متفاوت در بازار طلا هستند و نباید آنها را یکسان دانست. تفاوت اصلی این دو در عیار، نحوه تولید، استانداردها و کاربردهای آنها است. شمش طلا یک محصول استاندارد، دارای خلوص بالا و مشخصات دقیق است؛ درحالی‌که طلای آبشده از ذوب زیورآلات و مصنوعات طلا به‌دست میآید و استاندارد خاصی ندارد.
اگر میخواهید با مفهوم طلای آبشده و ویژگی‌های منحصربهفرد آن بیشتر آشنا شوید، مقاله طلای آب شده چیست و آیا بهترین نوع طلا برای سرمایه گذاری است؟ را بخوانید.
تفاوتهای اصلی شمش طلا و طلای آبشده
۱. عیار و خلوص
شمش طلا: معمولاً عیار ۹۹۵ یا ۹۹۹.۹ دارد و تقریباً خالص‌ترین شکل طلا محسوب میشود.
طلای آبشده: بسته به ترکیب طلای اولیه، عیاری بین ۷۵۰ (۱۸ عیار) تا ۹۵۰ (۲۲ عیار) دارد.
۲. نحوه تولید
شمش طلا: در کارخانه‌های معتبر و تحت نظارت بانک مرکزی تولید شده و دارای شماره سریال و استانداردهای بین‌المللی است.
طلای آبشده: از ذوب کردن جواهرات و مصنوعات قدیمی به دست میآید و ممکن است ناخالصی‌هایی از فلزات دیگر مانند نقره، مس یا پالادیوم داشته باشد.
۳. استاندارد و نظارت
شمش طلا: دارای مشخصات دقیق مانند وزن، عیار، کد شناسایی و نشان کارخانه سازنده است.
طلای آبشده: استاندارد خاصی ندارد و برای اطمینان از عیار آن، باید توسط ریگیری (آزمایش عیار) بررسی شود.
از کجا طلای آبشده بخریم؟
ملّی گلد، معتبرترین سایت خرید و فروش آنلاین طلای آبشده در ایران است که امکان خرید آنلاین را از طریق اپلیکیشن خود فراهم کرده است. ما با ضمانت اصالت، قیمت‌گذاری شفاف و امکان خرید با سرمایههای کم، سرمایهگذاری و پس انداز بر پایه طلا در طلای آبشده را برای همه افراد آسان کرده ایم.
اگر به دنبال راهی مطمئن و ساده برای سرمایهگذاری در طلا هستید، ملّی گلد بهترین گزینه است. با این پلتفرم، میتوانید حتی با کمتر از ۱۰۰ هزار تومان طلای آبشده بخرید، بدون نگرانی از تقلب، چون اصالت و عیار دقیق آن تضمین‌شده و همراه با فاکتور معتبر ارائه میشود.
علاوه بر این، هر زمان که بخواهید، به‌سرعت طلای خود را بفروشید و نقد کنید یا آن را از ۳۰ سوت به بالا به صورت سکه پارسیان یا قطعات طلای آب شده تحویل بگیرید.
همه این امکانات فقط با چند کلیک در اپلیکیشن طلا در اختیار شماست. همین حالا نصب کنید و پسانداز هوشمندانه را شروع کنید!
سوالات متداول
کمترین وزن شمش طلا چند است؟
کمترین وزن شمش طلا معمولاً ۱ گرم است، اما در برخی برندها شمشهای ۰.۳ و ۰.۵ گرمی نیز تولید میشود.
چطور از اصالت شمش طلا مطمئن شویم؟
برای بررسی اصالت شمش طلا، به مشخصات حک‌شده روی آن توجه کنید. عیار، وزن، نام تولیدکننده، شماره سریال و نشان استاندارد جهانی باید روی شمش درج شده باشد. همچنین، شماره سریال را میتوان در سامانههای رسمی استعلام گرفت تا از جعلی نبودن آن اطمینان حاصل شود.
آیا شمش طلا گزینه مناسبی برای سرمایهگذاری است؟
بله، شمش طلا یکی از بهترین گزینه‌های سرمایهگذاری بلندمدت محسوب میشود، زیرا بدون اجرت ساخت، نقدشوندگی بالا و خلوص استاندارد است. در مقایسه با زیورآلات طلا، خرید شمش هزینه کمتری دارد و ارزش آن مستقیماً به قیمت طلای جهانی وابسته است.
