مسکوکات طلا چیست؟ بررسی ارزش سرمایهگذاری در آنها
زمان تقریبی مطالعه 8 دقیقه
مسکوکات طلا یکی از جذاب‌ترین و محبوب‌ترین گزینه‌ها در دنیای سرمایهگذاری هستند که با در نظر گرفتن نوسانات اقتصادی و تغییرات ارزش ارزها توانسته‌اند جایگاهی ویژه در بازارهای مالی پیدا کنند. خرید مسکوکات ساخته‌شده از طلا نه‌تنها به عنوان یک سرمایهگذاری بلکه به عنوان یک شیوه حفظ دارایی در برابر تورم و بحران‌های اقتصادی نیز شناخته میشود. اما آیا همه آنها برای سرمایهگذاری مناسب هستند؟ چه نکاتی را باید قبل از خرید آنها مد نظر قرار دهید تا از خریدی هوشمندانه و سودآور مطمئن شوید؟ در این مقاله به بررسی ارزش سرمایهگذاری سکه‌های طلا و نکات کلیدی که هر سرمایه‌گذار باید بداند، خواهیم پرداخت.
مسکوکات طلا چیست؟
در زبان فارسی، مسکوکات جمع واژه «مسکوک» است که به معنای سکه یا پول فلزی به کار میرود. مسکوکات می‌توانند از فلزات مختلفی چون طلا، نقره، مس و دیگر مواد مشابه ساخته شوند. احتمالاً شما سکه‌های 250 ریالی ایران را به یاد دارید که به عنوان مسکوکات کشورمان شناخته می‌شدند. با توجه به این توضیح مسکوکات طلا به سکه‌هایی اطلاق میشود که از طلا ساخته شده و تحت نظارت بانک مرکزی هر کشور ضرب می‌گردند. به عبارت دیگر هر سکه‌ای که بدون تایید و نظارت این نهادها تولید شود، فاقد اعتبار و ارزش قانونی خواهد بود.
طلای غیر مسکوک یعنی چه؟
طلای غیر مسکوک به هر نوع طلای ساخته شده‌ای گفته میشود که به شکل سکه ضرب نشده باشد. به عبارت دیگر این نوع طلا شامل شمش‌ها، طلای آبشده و همچنین مصنوعات طلا مانند دستبند، النگو، گردنبند و غیره میشود. در واقع طلای غیر مسکوک از آن دسته طلاهایی است که بهجای تبدیل شدن به سکه در اشکال مختلف دیگری تولید و استفاده میشود.
تاریخچه مسکوکات ایران
تاریخچه مسکوکات طلا در ایران به دوران هخامنشیان برمی‌گردد؛ زمانی که طلا برای نخستین بار بهعنوان ابزاری برای تبادلات تجاری و پرداخت حقوق به کار گرفته شد. در آن دوره سکه‌های طلا بهطور دستی ضرب می‌شدند و هر سکه با دقت و مهارت استادکاران ساخته می‌شد اما به‌دلیل شیوه‌ی سنتی ضرب، تفاوتهای محسوسی از نظر اندازه و کیفیت میان سکه‌ها وجود داشت.
تا سال ۱۲۵۴ هجری شمسی، تمامی سکه‌ها در ایران بهصورت دستی تولید می‌شدند. کارگران هر روز قادر بودند حداکثر ۱۰ سکه بسازند که این فرایند بسیار زمان‌بر و با بازدهی پایین همراه بود. علاوه بر این سکه‌های چکشی از نظر اندازه و طرح نیز اختلافات زیادی با یکدیگر داشتند. اما در سال ۱۲۵۴ فردی اتریشی به نام فرانز نخستین ضرابخانه ماشینی را در تهران راه‌اندازی کرد که آغازگر تحول بزرگی در ضرب سکه‌ها بود.
با ورود این تکنولوژی نوین، سکه‌ها بهصورت یکنواخت و با دقت بسیار بالا تولید می‌شدند. این فناوری باعث بهبود کیفیت سکه‌ها و امکان تولید انبوه را فراهم ساخت. به تدریج این روش در سرتاسر کشور گسترش یافت و باعث شد فرآیند ضرب سکه‌ها سریع‌تر و دقیق‌تر انجام گیرد که خود گام بزرگی در بهبود اقتصاد و تجارت داخلی ایران بود.
لیست انواع مسکوکات طلا در ایران
در ایران سکه‌های ساخته شده از طلا در انواع مختلف و با ویژگی‌های منحصر به فرد عرضه میشوند. از جمله این انواع میتوان به سکه‌های بهار آزادی، سکه امامی، نیم‌سکه و ربع‌سکه‌ها همچنین سکه‌های گرمی اشاره کرد که از نظر وزن، عیار و طراحی تفاوتهای قابل توجهی دارند. سکه‌های پارسیان نیز با عیار ۱۸ و در اشکال متنوع تولید میشوند اما به دلیل آنکه توسط بانک مرکزی ضرب نمی‌شوند؛ به عنوان مسکوکات رسمی شناخته نمی‌شوند. این تنوع در سکه‌های طلا به خریداران فرصت میدهد تا با توجه به نیاز و توان مالی خود، انتخابی دقیق و متناسب داشته باشند. با شناخت دقیق هر یک از این سکه‌ها تصمیم‌گیری شما برای سرمایهگذاری یا خرید به تصمیمی آگاهانه و هوشمندانه تبدیل خواهد شد.
- سکه پنج بهار آزادی
سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب شد. این سکه دارای وزن 40.6 گرم و قطر 40 میلی‌متر است و از عیار ۲۲ برخوردار است. به دلیل محدود بودن تعداد ضرب آن، این سکه بسیار ارزشمند بوده و برای کلکسیونرها جذابیت خاصی دارد.
- سکه دو و نیم بهار آزادی
این سکه نیز به مناسبت سالگردهای انقلاب اسلامی ضرب شد. اولین بار در سال ۱۳۵۸، دومین بار در سال ۱۳۷۸ و سومین بار در سال ۱۳۸۷. وزن این سکه ۲۰.۳ گرم است و قطر آن ۳۰ میلی‌متر میباشد. عیار این سکه نیز ۹۰۰ است.
- سکه تمام بهار آزادی طرح جدید و قدیم
سکه تمام بهار آزادی یکی از معروف‌ترین سکه‌های طلا در ایران است که در دو طرح قدیم و جدید عرضه میشود.
طرح قدیمی (سکه بهار آزادی):
سکه بهار آزادی، که بهعنوان اولین سکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ ضرب شد، دارای طراحی خاصی است که آن را از سایر سکه‌ها متمایز میکند. در این طرح، یک طرف سکه تصویر حضرت علی (ع) و عبارت «بانک ملی ایران» حک شده است و در طرف دیگر، تصویر بارگاه امام رضا (ع) همراه با عبارت «اولین بهار آزادی» قرار دارد. این سکه‌ها از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ تولید می‌شدند و بهعنوان نسخه‌های قدیمی‌تر سکه بهار آزادی شناخته میشوند. در طراحی سکه بهار آزادی، حاشیه‌ای با نقش گل و بوته وجود دارد و سال ضرب در زیر گنبد حرم امام رضا (ع) درج شده است.
طرح جدید (سکه امامی):
از سال ۱۳۷۰، طراحی جدیدی برای سکه‌ها اعمال شد که در آن تصویر امام خمینی (ره) جایگزین حضرت علی (ع) شد. در طرف دیگر سکه نیز عبارت «اولین بهار آزادی» به «بهار آزادی» تغییر یافت و تصویر حرم امام رضا (ع) همچنان بر روی سکه باقی ماند. در این طرح جدید که به نام سکه امامی معروف است، عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» به جای «بانک ملی ایران» حک شده است. همچنین سکه امامی حاشیه‌ای ساده دارد و تاریخ ضرب در زیر تصویر امام خمینی (ره) درج میشود. این سکه‌ها به دلیل تقاضای بالاتر و طراحی جدیدتر، معمولاً قیمت بیشتری نسبت به سکه‌های طرح قدیم دارند.
از نظر عیار و وزن، هیچ تفاوتی بین سکه امامی و سکه بهار آزادی وجود ندارد. هر دو سکه از طلای خالص با عیار ۹۰۰ در هزار (۲۱٫۶ عیار) ساخته شده و وزن هر کدام ۸.۱۳۳ گرم است. بنابراین تفاوت اصلی این دو سکه در طراحی و تاریخ ضرب آنها نهفته است.
- نیم‌سکه بهار آزادی
نیم‌سکه بهار آزادی که وزن آن نصف سکه تمام است، معادل ۴.۰۶۶ گرم وزن دارد و از عیار ۹۰۰ برخوردار است. این سکه دارای قطر ۱۹ میلی‌متر است و یکی از گزینه‌های محبوب برای خرید و سرمایهگذاری در بازار طلا میباشد.
- ربع‌سکه بهار آزادی
ربع‌سکه بهار آزادی به دلیل وزن کمتر، قیمت مناسب‌تری نسبت به سکه‌های کامل دارد. این سکه دارای وزن ۲.۰۳۲ گرم است و قطر آن ۱۴ میلی‌متر است. همانند دیگر سکه‌ها، عیار آن ۹۰۰ است.
- سکه گرمی
سکه گرمی با هدف دسترسی بیشتر مردم به خرید طلا در سال ۱۳۸۹ تولید شد. وزن این سکه ۱ گرم و قطر آن ۱۳ میلی‌متر است. سکه گرمی از عیار ۹۰۰ برخوردار است و به دلیل وزن پایین، قیمت کمتری دارد. ما در مقاله سکه گرمی چیست و آیا ارزش سرمایه گذاری دارد؟ این نوع سکه را بررسی کرده و مزایا و معایب سرمایهگذاری در آن را تحلیل کرده‌ایم.
- سکه پارسیان
سکه پارسیان که در واقع پلاک طلا است و به عنوان سکه رسمی از سوی بانک مرکزی شناخته نمیشود، عیار متفاوتی از سکه‌های بهار آزادی دارد. این سکه‌ها معمولاً از عیار ۱۸ (۷۵۰) تولید میشوند و در اشکال متنوعی همچون شش‌ضلعی، هشت‌ضلعی یا مستطیلی ضرب میشوند. وزن این سکه‌ها کمتر از ۰.۱ گرم شروع میشود و تا ۲ گرم میرسد.
در سکه‌های طلا سرمایهگذاری کنیم؟
سرمایهگذاری در سکه‌های طلا بهعنوان یکی از راه‌های مطمئن برای حفظ ارزش دارایی در نظر گرفته میشود. یکی از مزایای این نوع سرمایهگذاری این است که سکه‌ها در شرایط بحرانی اقتصادی یا تغییرات سیاسی همچنان اعتبار خود را حفظ کرده و معمولاً کمتر از سایر دارایی‌ها دچار افت قیمت میشوند.
با این حال باید به برخی نکات توجه داشت. یکی از معایب سرمایهگذاری در سکه‌های طلا، وجود حباب قیمت است که ممکن است موجب شود سکه‌ها بالاتر از ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری شوند. بهطور مثال اگر قیمت سکه بهطور موقت به دلیل تقاضای بالا افزایش یابد و پس از مدتی این تقاضا کاهش یابد؛ قیمت سکه ممکن است به شدت کاهش یابد و سرمایه‌گذار دچار ضرر شود.
گرچه سکه‌های طلا در بلندمدت می‌توانند به حفظ ارزش کمک کنند و گزینه مناسبی برای مقابله با تورم باشند، نوسانات قیمت و احتمال وجود حباب در بازار میتواند ریسک‌های خاص خود را به دنبال داشته باشد. بنابراین قبل از خرید سکه طلا، باید زمان مناسب و منابع معتبر برای خرید را به‌دقت انتخاب کرد. در مقاله بهترین سرمایهگذاری در ایران: طلای آب شده، شمش، سکه یا دلار؟ علاوه بر بررسی سکه دیگر روش‌های مرسوم سرمایهگذاری را نیز بررسی کرده‌ایم.
امروزه راه‌های دیگری نیز برای سرمایهگذاری در بازار طلا و حفظ ارزش پول در این شرایط تورمی وجود دارد. یکی از گزینه‌ها، خرید طلای آبشده است که مزیت بزرگی نسبت به سکه دارد: عدم وجود حباب قیمت. در سامانه ملّی گلد شما میتوانید با خرید حداقل 10 سوت طلای آبشده وارد بازار طلا شوید و از مزایای این نوع سرمایهگذاری بهره‌مند گردید. با خرید طلای آبشده، شما همیشه به اندازه پولی که پرداخت میکنید، طلا دریافت خواهید کرد.
تمامی طلای خریداری‌شده در سایت ملّی گلد به حساب طلایی شما ذخیره میشود و شما میتوانید آن را به سامانه بفروشید یا تحویل بگیرید. برای آشنایی با نحوه کار سامانه ما، کافی است ابتدا ثبتنام کنید تا تیم ما با شما تماس گرفته و پاسخگوی سوالات شما باشد.
سوالات متداول
مسکوکات طلا یعنی چه؟
مسکوکات طلا به سکه‌هایی اطلاق میشود که از طلا ساخته شده و تحت نظارت بانک مرکزی هر کشور ضرب می‌گردند. این سکه‌ها دارای ارزش قانونی هستند و تنها سکه‌هایی که تایید این نهادها را دارند، معتبر و قابل استفاده‌اند.
چند نوع سکه طلا در ایران داریم؟
متداول‌ترین سکه‌های طلا در بازار طلای ایران، شامل سکه امامی، نیم سکه، ربع سکه، سکه گرمی و پارسیان است که هر کدام مشخصات و قیمت خاص خودشان را دارند.
در سکه سرمایهگذاری کنیم؟
پاسخ این سوال وابسته به فاکتورهای زیادی است اما مهمترین نکته‌ای که باید در نظر گرفته شود، حباب قیمتی سکه است. حباب قیمتی باعث میشود مبلغ پرداختی با ارزش واقعی سکه برابر نباشد این مساله میتواند منجر به ضرر شود.
